Naári: Shuar irutkamu Shimpis, irutsach Senegal anearar pujamu. Alerta en la parroquia Shimpis y sus comunidades Shuar (Morona Santiago)

Redacción: Santiago Utitiaj Comunicador Comunitario pueblo Shuar.

Irutsach Senegal-Shimpis, [ 10 ayumpum 2024] – Uchi irutkamunmaya Shimpisnunumia untsumtaijiai nuyá aéntsjai aujmattai, tií takakmainia nukap pampaarai. Nu tumakui, aénts pujuinia nuyá juna unuímiatraru itiúrchat iísar pujuraíniawai. Ju najanak unuímiatainiam nuyá chicham etsértansm pénker asasha, tií majatratsuk takaamka, uchin anenkrattainiam nuyá enentainiam sunkúrmakminisiti.

Shimpis, 10 de agosto de 2024 – La creciente dependencia de los celulares y las redes sociales entre los niños y jóvenes de la parroquia Shimpis y sus 8 comunidades (Israel, Comuna Grande, Shimpis, Nájempaim, Senegal, San Antonio, Tsanímp y Shimpis Sur) ha generado preocupación entre expertos y líderes comunitarios.

Aénts irutkamunmaya, shuar uchikia kashí kashinink untsumtaijiai nuyá aénts aujmamtauniu tií tsawant iíniak pujuíniawai tuíniawai. Juka uchi muchittsuk, iíniasar aújmamtsuk nuyá unuímiatai takát najántsuk pujutnum jukímniaiti.

Aunque la tecnología ofrece beneficios educativos y de comunicación, su uso excesivo puede tener efectos perjudiciales en el desarrollo psicológico y emocional de los menores. Según fuentes locales, muchos niños y jóvenes Shuar pasan horas al día utilizando sus dispositivos móviles para navegar por redes sociales, jugar videojuegos y ver contenido en línea. Esto puede llevar a una disminución en la actividad física, la interacción social cara a cara y la concentración en las tareas escolares.

Juna unuímiatraru uchi untsumtsin tií iiniakka, sunkur jikiamat, téketka, anenaishtai sunkurmakminiaiti tuiniawai nuyá chikich waitiaiti sunkurnash sunkurmakminiaiti tamash awai. Nutiksank, chicham uchiniuchun nuyá uchi mesékminian iíniak uchi tií nií anenkrattairin emesramnia aíniawai.

Los expertos advierten que el uso excesivo de celulares en la infancia puede aumentar el riesgo de desarrollar problemas de ansiedad, depresión, baja autoestima y otros trastornos psicológicos. Además, la exposición a contenido inapropiado o dañino en línea puede ser perjudicial para su bienestar emocional.

Nui apa nuyá nuku tura uchin iín uchi pénker iistarun tunawai. Atumin uchiri untsumtain nuyá aents aujnaitiain nánkamas yajauch takakmasaraink tunawai. Uchi iíniakaish tsawant tesaratniuiti tura chikich takat najanatin iniartiniaiti. Irutkamu Shimpiska – Senegal juna chicham shintiarartai tusa aujmatainiawai tura chicham meseachuk iwiarkatai tuiniawai. Nekaska, uchin mutsuké nuyá anentai mesekain tamaiti. Maketi.

Se insta a los padres y tutores a estar más atentos al uso que hacen sus hijos de los celulares y las redes sociales, establecer límites saludables y promover actividades alternativas que fomenten un desarrollo integral. La parroquia Shimpis, especialmente el barrio Senegal, busca concienciar sobre este tema y encontrar soluciones conjuntas para proteger la salud mental de sus niños.